Η Απολογία ενός Μαθηματικού

Δεν έχω γλωσσική ή καλλιτεχνική ικανότητα, ενώ έχω πολύ μικρό ενδιαφέρον για τις πειραματικές επιστήμες. Θα μπορούσα να ήμουν ένας ανεκτός φιλόσοφος, αλλά όχι πολύ πρωτότυπου είδους.  Νομίζω ότι θα μπορούσα ίσως να γίνω ένας καλός δικηγόρος. Αλλά η δημοσιογραφία είναι το μοναδικό επάγγελμα, έξω απο την ακαδημαϊκή ζωή,  για το οποίο θα  ήμουν πεπεισμένος για τις πιθανότητές μου. Χωρίς αμφιβολία  σωστά επέλεξα να γίνω μαθηματικός, εάν το κριτήριο είναι αυτό που κοινότυπα ονομάζουμε επιτυχία.

Η επιλογή μου ήταν λοιπόν σωστή, εάν αυτό που ήθελα ήταν μία εύλογη, άνετη και ευτυχισμένη ζωή. Αλλά αν και οι δικηγόροι, οι χρηματιστές και οι εκδότες βιβλίων συνήθως διάγουν άνετους και ευτυχισμένους βίους, είναι πολύ δύσκολο να πούμε  ότι ο κόσμος είναι πιό "εύφορος"  λόγω της ύπαρξής τους.

Yπάρχει κάποιος λόγος με βάση τον οποίο μπορώ να ισχυριστώ ότι η ζωή μου  ήταν λιγότερο μάταιη ; Μου φαίνεται πάλι ότι υπάρχει μία μόνο δυνατή απάντηση:  ναι, ενδεχομένως,  αλλά, αν είναι έτσι, για έναν μόνο λόγο:

Δεν έχω ουδέποτε κάνει κάτι ‘χρήσιμο’.  Καμμία δική μου ανακάλυψη δεν έχει κάνει,  ή είναι πιθανό να κάνει, άμεσα ή έμμεσα, για καλό ή κακό, την παραμικρή διαφορά στις  συνθήκες ζωής στον κόσμο. 

Έχω βέβαια βοηθήσει στην εκπαίδευση άλλων μαθηματικών σαν εμένα, που η εργασία τους  υπήρξε, στο πλαίσιο της δικής μου συμβολής, εξίσου άχρηστη όπως η δική μου. Κρίνοντας με βάση όλα τα πρακτικά πρότυπα, η αξία της μαθηματικής μου ζωής είναι "μηδέν".   Εκτός μαθηματικών, η ζωή μου είναι τετριμμένη ούτως ή άλλως. Μετά βίας λοιπόν έχω μία μόνο ευκαιρία να δραπετεύσω απο την ετυμηγορία της πλήρους ασημαντότητας, όσον αφορά  το αν έχω δημιουργήσει κάτι άξιο λόγου. Το ότι  έχω δημιουργήσει "κάτι" είναι αναμφισβήτητο: το  ζήτημα είναι η αξία του.

Η περίπτωση της ζωής μου, όπως και τόσων άλλων παρόμοιων μαθηματικών, είναι η εξής: έχω προσθέσει "κάτι" στη γνώση, και βοήθησα άλλους να προσθέσουν περισσότερα.   Αυτό το  "κάτι" έχει μία αξία  που διαφέρει μόνο σε βαθμό, και όχι σε είδος, απο εκείνες τις δημιουργίες των μεγάλων μαθηματικών, ή  οποιωνδήποτε άλλων καλλιτεχνών, μικρών ή μεγάλων, που έχουν αφήσει πίσω τους κάποιο είδος μνημείου.

  

A Mathematician's Apology (November 1940)

G. H. Hardy (1877 - 1947)

  

"Τον Αρχιμήδη θα τον θυμούνται όταν ο Αισχύλος  ξεχαστεί, επειδή οι γλώσσες πεθαίνουν  αλλά οι μαθηματικές ιδέες όχι. Η  ‘αθανασία’ μπορεί να είναι ανόητη λέξη, αλλά πιθανότατα  ο μαθηματικός έχει την καλύτερη ευκαιρία του οτιδήποτε μπορεί  αυτή να σημαίνει"