April 23, 2011

H πλάνη του τζογαδόρου




Είναι λανθασμένη η πεποίθηση ότι αν έχουμε αποκλίσεις στην αναμενόμενη έκβαση κάποιας τυχαίας διεργασίας (έπειτα από επαναλαμβανόμενες ανεξάρτητες δοκιμές), τότε θα είναι πιό πιθανές οι μελλοντικές αποκλίσεις στην αντίθετη κατεύθυνση. Πχ αν έρχεται συνεχώς "κορώνα"  στην ρίψη  ενός "δίκαιου" νομίσματος, μήπως  είναι περισσότερες οι πιθανότητες για "γράμματα" στην επόμενη ρίψη, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι ?  Φυσικά και όχι !

Οι προσδοκίες αυτού του είδους ενδεχομένως ανακύπτουν από την συνηθισμένη εμπειρία γεγονότων, που ΔΕΝ είναι τυχαία και ανεξάρτητα. Όταν για παράδειγμα  ένα προγραμματισμένο πλοίο έχει καθυστερήσει, εύκολα εικάζουμε ότι είναι αυξημένες οι πιθανότητές του να φτάσει στο λιμάνι σε κάποιο μεταγενέστερο χρονικό παράθυρο ! 

Η  πλάνη του τζογαδόρου  προσδίδει μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης σε ενδεχόμενα,  τα οποία απο την σκοπιά της "φύσης" ή του "πειράματος"  είναι ισοπίθανα ή έχουν συγκεκριμένη κατανομή. Το αντίστροφο είναι επίσης πλάνη, αν πχ ο παίκτης αποφασίσει ότι σε μία δίκαια ρίψη ενός δίκαιου νομίσματος είναι πιό πιθανή η "κορώνα", κι αυτό επειδή μέχρι στιγμής η σκοτεινή μοίρα έχει αποφασίσει να έρχονται  συνεχόμενες "κορώνες". Συνεπώς γιατί να αλλάξει σε "γράμματα"  αν οι πιθανότητες ευνοούν τις "κορώνες" ? Ίσως η πλάνη αφορά και την πεποίθηση ότι το Σύμπαν κάπως συνομωτεί έχοντας μνήμη  που ευνοεί συγκεκριμένα μελλοντικά ενδεχόμενα.

Σε παλαιότερη καταχώρησή μου είχα αναφερθεί σε ένα κωμικό περιστατικό  σε καζίνο στο Bayswater του Λονδίνου. Συγκεκριμένα ετοιμαζόμουν να ποντάρω στο κόκκινο ενώ προηγουμένως είχε έρθει το μαύρο 7 συνεχόμενες φορές, πράγμα που φυσικά ΔΕΝ άλλαζε τις πιθανότητες (αντίθετα απο ότι πιστεύουν οι περισσότεροι !)

Ξαφνικά, εμφανίστηκε δίπλα μου ένας μυστήριος,  κοντόχοντρος τύπος,  κλασσικός Κύπριος του Λονδίνου που έβλεπα για πρώτη φορά στη ζωή μου, ανακράζοντας σε άψογα .. Ελληνικά : " Follow the colour, ρε !! "

Το μαύρο ήρθε για 8η συνεχόμενη φορά και έχασα ! Ο δε Κύπριος .. υποτονθόρισε : " Στο είπα και δε με άκουσες ρε φίλε ! "

Τον αγριοκοίταξα λίγο συνεχίζοντας την περιπλάνησή μου στα μονοπάτια της τύχης, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι η τελευταία ήταν εξ' ορισμού (πιθανοκρατικά) προκατειλημμένη σε βάρος μου.



ΥΓ: Will you kindly click on the 2 pics and 7 text links ?

:)


12 comments:

Ηχώ said...

Πέρασα ν' αφήσω τις ευχούλες μου μέρες που είναι...
Χριστός Ανέστη!
Χρόνια Πολλά

Έχεις απίστευτο μουσικό γούστο!!!

negentropist said...

WIND, σ' ευχαριστώ για το .. ευγενικό, αέρινο σχόλιο !!!

James Hunter - Down home girl

Κι' εγώ σου εύχομαι ΟΤΙ επιθυμείς ..

:)

KOSTAS PAP said...

Στο τζόγο (ρουλέτα) ακόμα και οι απειροελάχιστες ατέλειες της μπίλιας η της ρουλέτας μπορεί να δείχνουν μία προτίμηση σε ένα χρώμα. Αν βγαίνει 10 φορές μαύρο συνεχώς είναι μόνο τύχη; Καλή σου μέρα και χρόνια πολλά.

to alataki said...

Δεν τζογάρω γενικώς, αλλά εδώ κολλάει μάλλον κάτι που λέει ο Murphy, αν θυμάμαι καλά.
"Δεν μπορείς να είσαι σίγουρος σε ποια επιφάνεια της φέτας πρέπει ν' αλείψεις το βούτυρο".
Και μια που τον ανέφερα, συγνώμην, αλλά γιατί τον βαριέμαι;
Εξ' άλλου, η τύχη βοηθά τους τολμηρούς και καλά έκανες και ποντάρησες στο κόκκινο.
Πάντως σε μένα συμβαίνει το εξής περίεργο. Αν ας πούμε, σε ένα συρτάρι υπάρχουν δέκα πηρούνια και ένα κουτάλι και βάλω το χέρι μου να τραβήξω το πηρούνι που χρειάζομαι, θα βγάλω το κουτάλι...
Καταλαβαίνεις τώρα, γιατί δεν τζογάρω...
Καλό σου βράδυ Stav.

negentropist said...

Με συναρπάζουν οι .. ατέλειες Κώστα! Εξάλλου οι αποκλίσεις απο αυτό που θεωρούμε τέλειο "κινούν" τον κόσμο :)

Allman Bros - Poor drunken hearted boy

Δέκα φορές συνεχόμενες "μαύρο" ? Αυτό απλά είναι ο θρίαμβος της υλοποίησης μιας πολύ μικρής, αλλά υπαρκτής πιθανότητας, που πάντως υπολογίζεται με άνεση στα πλαίσια της Θεωρίας Πιθανοτήτων !

Καλό σου βράδυ και Χρόνια Πολλά

:)

negentropist said...

Καταλαβαίνω Ιωάννα :)

From now on

Το παραπάνω τραγούδι σχετίζεται με την Τύχη .. το άκουγα στα 18 μου και δυστυχώς .. υγραίνονται ακόμα τα μάτια όταν το ακούω .. ειδικά στο χρονικό σημείο 3:39 (βλ. αριστερό απο τα 2 video) με το ονειρικό σαξόφωνο ..

Καλό σου βράδυ

:)

Alex said...

κάτι μου λέει πως υπάρχουν μαθηματικές/επιστημονικές -συμπαντικές συνισταμένες που μηδενίζουν την έννοια του "τυχαίου",αλλά ως πλέον ανίδεη περί του θέματος , μόνο εικασίες μπορώ να κάνω ! Το μόνο που μπορώ να πώ με σιγουριά είναι πως όσο παθιάζεσαι με το τζόγο , κυνηγώντας το αναμενόμενο, τόσο αυτό το αναμενόμενο παίζει μαζί σου και σε μπερδεύει καθώς εσύ δεν έχεις πλέον λογικές εξηγήσεις παρά φρούδες ελπίδες !
καλημέρα

negentropist said...

Χμ .. θα σου πω την "αμαρτία" μου Αλεξία .. κατά βάση είμαι ένας αδιόρθωτος Πλατωνιστής (με την έννοια του Roger Penrose), κι' αυτό επειδή με ελκύει αφάνταστα η ιδέα ότι υπάρχει ένας ξεχωριστός μαθηματικός κόσμος που είναι ανεξάρτητος απο την ανθρώπινη ύπαρξη!

Antonio Carlos Jobim - Wave

Kαλό απόγευμα !

:)

Natalia said...

αν... στην εναντίον σου προκατάληψη εκ μέρους της τύχης, προσθέσουμε και τον Murphy's law for Engineers, τότε άσε κάποιον άλλο τζογαδόρο να πλανάται... :)

clever post and extremely good selection of music...

όλα καλά στις γιορτές? τα έθιμα τηρήθηκαν όπως πρέπει?

γεια

negentropist said...

lol ! Εχεις δίκιο Ναταλία. Αυτή η συγκαλυμμένη, αλλά ασφαλώς σουρεαλιστική έκφραση του 2ου Νόμου της Θερμοδυναμικής, είναι το mantra των μηχανικών, μιά που προδιαγράφει την αμείλικτα επερχόμενη τάση για "αταξία", σε ότι και να κάνουμε :)

"Whatever can go wrong, will go wrong." Μερικοί βέβαια προσθέτουν: "At the worst possible time!"

Αυτό το θέσφατο των μηχανικών είναι ο πυρήνας κάθε "αμυντικού" σχεδιασμού για .. απρόβλεπτα ενδεχόμενα. Βέβαια σαν negentropist προσπαθώ - όσο μπορώ - να προσπερνώ την εντροπική αταξία, και όσο γίνεται να ακολουθώ την αύρα των νεγκεντροπικών νησίδων πάσης φύσεως .. αν και (αλλοίμονο !) δεν είμαι το χαρακτηριστικότερο υπόδειγμα τάξης :)

Σ' αυτό το πλαίσιο είναι (νομίζω) προφανής η προτίμησή μου στις .. μουσικές νησίδες, που λικνίζονται (περισσότερο) σαν ποίημα:

Ahhhh .. swings more like a poem

: Έθιμα είναι και τα "ευγενή" αθλήματα με βαρελότα, όπου παιδάκια χάνουν μάτια και χέρια. Πάντως όταν έχω κέφια, σε απάντηση στο "Xριστός Ανέστη" λέω: "Θα σε γελάσω !" Όμως τις περισσότερες φορές αρκούμαι στα ανώδυνα "Χρόνια Πολλά" .. επιπλέον, έχω να φάω αρνί απο τα 14 μου χρόνια (ευτυχώς για τα συμπαθέστατα αρνάκια, πάντα μου .. μύριζε το κρέας τους)

:)

Natalia said...

εγώ, αν και οπαδός του "μαύρου", συχνά βρίσκω και κάποια λευκή πλευρά στη συμβατική όψη της ζωής...

εσύ...

βέβαια, Χριστός Ανέστη, δεν θα τολμούσα ποτέ να σου ευχηθώ... χαχαχα

negentropist said...

O τολμών .. νικά :))

Mrs Jones ?

Kαλό ξημέρωμα Ναταλία


ΥΓ. Kι' εγώ .. αν και λιγότερο συχνά !

Cool of the night