Tiger, tiger, burning bright
In the forests of the nightWhat immortal hand or eye
Could frame thy fearful symmetry?
The Tiger, William Blake (1757-1827)
Αν υποτεθεί ότι έχουμε τη δυνατότητα να ζήσουμε 10 χρόνια της ζωής μας, σε κατάσταση πλήρους ευδαιμονίας και ευτυχίας - αλλά στο τέλος ΔΕΝ θα θυμόμαστε απολύτως τίποτε - θα το ... κάναμε ?
Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη η απάντηση πρέπει να είναι ΟΧΙ, αφού μακροπρόθεσμα είναι αδύνατη η ουσιαστική απόλαυση ΧΩΡΙΣ τα παρελκόμενα "πάνω" και "κάτω" της ζωής, που προσδίδουν ποικιλία εμπειριών, πυροδοτούν την διορατικότητα, ενώ παράλληλα μας υποβοηθούν να προσεγγίζουμε "ασυμπτωτικά" το ιδανικό της αυτογνωσίας, έτσι ώστε να αποκτούμε επίγνωση του τι πραγματικά "μετράει" γύρω μας. Στον αντίποδα υπάρχει μόνο η φευγαλέα ανταποδοτική ηδονή, που ελάχιστα μας βοηθά να εξελιχθούμε σαν προσωπικότητες.
Στο παραπάνω πλαίσιο ο Αριστοτέλης είχε πει το εξής περίφημο:
" Μετράμε τη ζωή με τις πράξεις, όχι με τα χρόνια. Με τις σκέψεις, όχι με τις αναπνοές. Mε τα αισθήματα, όχι με τους αριθμούς πάνω σε μία πλάκα. Δεν θα πρέπει να μετράμε τον χρόνο με τους χτύπους της καρδιάς. Ζεί περισσότερο, αυτός που σκέπτεται περισσότερο, αυτός που έχει ευγενή αισθήματα, αυτός που δρά καλύτερα. "
Ο θαυμάσιος αυτός στοχαστής είχε την γνώμη ότι η ύψιστη μορφή γνώσης επιτυγχάνεται με την ενόραση, που μας επιτρέπει να προσπελαύνουμε πρωτότυπες γεύσεις ασυνήθιστων συναισθημάτων και σκέψεων. Παράλληλα η ενόραση εκτοξεύει στην οροφή το δυναμικό μας, και είναι ένα εφαλτήριο για την πραγματική ευτυχία.
Απο τα προαναφερθέντα είναι νομίζω εμφανές γιατί ο Αριστοτέλης θεωρούσε πως ένας βασικός λόγος της δυστυχίας των ανθρώπων εδράζεται στο ότι αφελώς "συγχέουν" την ηδονή με την ευτυχία. Η "ηδονή" αφορά την άμεση ικανοποίηση του σώματος και του "εγώ" μας. Αντίθετα η "ευτυχία" συμπορεύεται με την μακροπρόθεσμη ακμάζουσα επέκταση του εαυτού μας, και σχετίζεται έντονα με την ευγενή θρέψη του "νου" μας.
ΥΓ: Δεν νομίζω ότι βλάπτει ένα click στις 2 εικόνες και στα 5 links ...
:)
11 comments:
καλημέρα,
η διάκριση μεταξύ ευτυχίας και ηδονής είναι μια καμπύλη θα έλεγα. Με πολλές διακυμάνσεις, η ηδονή είναι στιγμιαία αλλά μπορεί να αποκτήσει διάρκεια αν μεταλλαχθεί σε ανάμνηση που μπορείς να την ανακαλείς όποτε θέλεις, η ευτυχία από την άλλη πλευρά δεν ξέρω πραγματικά αν έχει διάρκεια, σίγουρα μας καθησυχάζει, μας κάνει να νιώθουμε ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Μέσα στην ηδονή υπάρχει και η ευτυχία έστω και στιγμιαία, μέσα στην ευτυχία υπάρχει η ηδονή της πραγμάτωσης και της κατάκτησης της αρμονίας! κάτι που ξάχνουμε από τη στιγμή της γέννησής μας :)
Δέχομαι τον λόγο του Αριστοτέλη, κατ' αρχήν.
Πιστεύω πως ηδονή και ευτυχία είναι δυο διαφορετικές έννοιες.
Αν και η πρώτη σημαίνει ίσως την απόλαυση και μια ζωή ευχάριστη, δεν είναι εν τούτοις ικανή να οδηγήσει στην ευτυχία, έστω και μέσα από τις αναμνήσεις.
Νομίζω πως ο Επίκουρος το είπε με άλλα λόγια.
"Είναι αδύνατον να ζει κανείς ευχάριστα, αν δεν ζει συνετά, ηθικά και δίκαια. Τότε μόνον η ζωή είναι γλυκειά και ευχάριστη"
..................................
Είπες την ... κρίσιμη λέξη Ιωάννα: "Επίκουρος" !
Πλάτωνας - Σωκράτης - Επίκουρος, είναι η μαγική μου τριάδα. Και οι τρεις τους αγγίζουν τις πιό ευαίσθητες χορδές μου. Όμως δεν διστάζω να παραδεχτώ για πολλοστή φορά, ότι κατά βάση είμαι ένας αδιόρθωτος Πλατωνιστής !
Όσο αφορά την ρήση του Επίκουρου που ανέφερες, είναι υπέροχη.
Με συναρπάζει ότι έχει σχέση με τον Επίκουρο. Για σένα, παραθέτω πιό κάτω ένα link με το περίφημο "κατοπτρικό" επιχείρημά του για την μεταθανάτια ανυπαρξία μας. Είναι εκπληκτικό το ότι χρησιμοποιεί την πανίσχυρη έννοια της συμμετρίας, για να υποστηρίξει το θαυμάσιο επιχείρημά του.
Είναι γνωστό σε όσους έχουν αχοληθεί με Σωματιδιακή Φυσική, ότι όλοι οι Νόμοι Διατήρησης βασίζονται σε συμμετρίες (Θεώρημα Noether). Για μένα ένα απο τα μεγαλύτερα επιτευγματα της ανθρώπινης σκέψης είναι η (μαθηματική) Θεωρία Ομάδων, που δεν είναι τίποτε άλλο απο μελέτη των συμμετριών.
Eίναι λοιπόν απίστευτο ότι 23 αιώνες πριν αυτός ο μοναδικός άνθρωπος χρησιμοποίησε αυτό το πανίσχυρο διανοητικό εργαλείο στο συλλογισμό του. Απόλαυσέ τον στον παρακάτω σύνδεσμο, σε όλο του το μεγαλείο:
Συμμετρία και Θάνατος
:)
negen
Είναι και για μένα πηγή σοφίας, είχαμε δε την τύχη να παρακολουθήσουμε σειρά μαθημάτων για Επίκουρο και Αριστοτέλη από δύο εκπληκτικούς πανεπιστημιακούς (Παν.ΗΠΑ) στις Βιβλιοεσπερίδες. Ειδικά για τον Επίκουρο και το θέμα του link έγινε μεγάλη συζήτηση.
Τις αναρτήσεις σου τις διάβασα όλες και πραγματικά σ' ευχαριστώ.
Καληνύχτα...
Θα ήθελα με πολύ απλό σχεδόν απλοϊκό τρόπο να προσπαθήσω να μοιραστώ την σκέψη μου:
Ας υποθέσουμε ότι είμαι χαμένος μέσα σε ένα πυκνό σκοτεινό δάσος. Είναι νύχτα συννεφιασμένη. Δεν έχω ιδέα που βρίσκομαι. Δεν μπορώ να προσανατολιστώ. Γύρω μου ακούω παράξενους ανησυχητικούς ήχους ζώων που δεν έχω ιδέα για τις προθέσεις τους. Φοβάμαι, πεινάω, κρυώνω.
Ξαφνικά μου έρχεται μια έντονη μυρωδιά καπνού από ξύλο και ακούω γάβγισμα σκύλου και μια γυναικεία φωνή να φωνάζει του σκύλου.
.....Μετά από ένα απολαυστικό γεύμα και ένα ζεστό μπάνιο με δέχεται η ερημίτισσα στο ζεστό κρεββάτι στης και χορταίνω το διψασμένο για έρωτα κορμί της όλη την νύχτα ζεστός και χορτασμένος.
Πότε ένιωσα ευτυχία και πότε ηδονή; Ή και τα δυο μαζί μήπως;
Απλοϊκό ίσως για αναλυτές συμπεριφοράς.
Λένε πως ευτυχία είναι οι μικρές στιγμές αθροισμένες σε έναν απολογισμό. Πιστεύω πως ευτυχία είναι κάτι πιο βαθύ, είναι κάτι που έχει διάρκεια, είναι κάτι που σε κάνει να νιώθεις ολοκληρωμένος ψυχικά γεμάτος, μια πληρότητα. Την βρίσκεις σπάνια έως ποτέ, θα ήθελες να διαρκεσει για πάντα όμως δεν συμβαίνει γιατί ως γνωστόν τίποτα δεν διαρκεί για πάντα.
Και είναι το πιο δύσκολο.
Ηδονή είναι κάτι που έχει να κάνει με αισθήσεις και βασίζεται στην ικανοποίησή τους. Πείναω-τρώω, διψάω- πινω νερό και ούτω καθ'εξής...εν'ολίγοις η ικανοποίηση των αισθήσεων.
Η διαφορά είναι στο ότι στη μία περίπτωση ικανοποιούνται οι αισθήσεις ενώ στην άλλη ΚΑΙ η ψυχή. Βασικότερο όλων.
Το παράδειγμα του Χριστόφορου εξαιρετικό, απλό και πανέξυπνο.
ο Αριστοτέλης θεωρούσε πως ένας βασικός λόγος της δυστυχίας των ανθρώπων εδράζεται στο ότι αφελώς "συγχέουν" την ηδονή με την ευτυχία. Η "ηδονή" αφορά την άμεση ικανοποίηση του σώματος και του "εγώ" μας. Αντίθετα η "ευτυχία" συμπορεύεται με την μακροπρόθεσμη ακμάζουσα επέκταση του εαυτού μας, και σχετίζεται έντονα με την ευγενή θρέψη του "νου" μας.
Mα φυσικααααααααααααααα....ποιος ειπε το αντίθετο;;;;
καλημέρα σας,
θα συμφωνήσω απόλυτα με τον (μισογύνη) φιλόσοφο !
η ευτυχία ως αποκύημα του νού.
η επιδίωξη της ηδονής ως μόνου ευτυχούς στόχου ,αποκύημα του άνου.
Καλημέρα! Διάβασα μ' ενδιαφέρον την ανάρτηση καθώς και τα σχόλια.
Δε θα μπορούσα να διαφωνήσω ούτε με τον Αριστοτέλη ούτε με τον Επίκουρο.
Είχα πάντα την αίσθηση ότι η ηδονή, η πλήρωση γενικά των αισθήσεων, είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για την επίτευξη της ευτυχίας.
Αναγκαία... είμαστε πλασμένοι από σάρκα με υπαρκτές, απτές ανάγκες. Απ' την συναίσθηση εκείνη που ονομάζουμε ευτυχία, δεν μπορεί να λείπει η σάρκινη συνιστώσα. Δεν είμαι απ' αυτούς που πιστεύουν ότι το σώμα είναι η φυλακή της ψυχής, πάντα με διακατείχε η πεποίθηση ότι το σώμα είναι το άγημα της ψυχής κι όσο σεβόμαστε εκείνο και τις ανάγκες του, ανοίγουμε τον ορίζοντα των γεγονότων μας και πληθαίνουμε τις πιθανότητες της ευτυχούς παραμονής μας στη Γαία.
...αλλά όχι ικανή Η ηδονή μόνη της δεν μπορεί να ισοδυναμεί με την ευτυχία. Μια απλή άθροιση ηδονικών στιγμών που δεν αφήνουν μνήμες στο νου και στην ψυχή χνάρια συναισθημάτων δεν είναι παρά η απατηλή αναζήτηση του σαρκικού ευδαιμονισμού, γυμνού απ΄ την ομορφιά και την πληρότητα της καθολικής μας ύπαρξης.
Μα, ναι, το χρόνο δεν τον μετράμε με τους χτύπους της καρδιάς μα με τις πράξεις, τις σκέψεις, τα αισθήματα. Που εμπεριέχουν την ηδονή και ανοίγουν το δρόμο για την κατάκτηση διαπλατυσμένων υποσυνόλων ευτυχίας.
Alex
Όσο αφορά τον "μισογυνισμό" του Αριστοτέλη δεν έχεις άδικο. Σήμερα είναι εντελώς απαράδεκτες οι απόψεις του, καθώς είχε διασαφηνίσει λεπτομερώς σε ποια σημεία είναι "κατώτερη" η γυναίκα, αρχίζοντας απο τον παθητικό της ρόλο στη διαιώνιση του είδους και φθάνοντας ως την "δήθεν" περιορισμένη ικανότητά της για διανοητική δράση!
Όπως είχε επισημάνει ο Bertrand Russel, o Αριστοτέλης είχε γράψει και πολλές άλλες χονδροειδέστατες ανοησίες , όπως για παράδειγμα ότι οι γυναίκες έχουν λιγότερα δόντια από τους άντρες ! Αν και παντρεύτηκε δυο φορές, ποτέ δεν του πέρασε από το μυαλό να επαληθεύσει αυτή τη θεωρία ελέγχοντας τα στόματα των συζύγων του !!
Πάντως ένα ανέκδοτο από την αρχαιότητα, που μεταφέρει ο Αθήναιος, μάλλον τα λέει όλα: Οταν κάποιος είπε στον Σοφοκλή ότι ο Ευριπίδης στις τραγωδίες του είναι μισογύνης, ο Σοφοκλής απάντησε: “Οταν όμως είναι στο κρεβάτι, είναι φιλογύνης”. LOL !!!
Kαλή σου μέρα ...
Ηolographic Fever !
:)
ΥΓ: Μιά που αναφέρθηκες σε μισογυνισμό, δεν μπορώ να κρατηθώ και να μην αναφερθώ στους λεγόμενους "πατέρες" του Χριστιανισμού, οι οποίοι κυριολεκτικά δεν "παίζονται" σ' αυτόν τον τομέα ... απλά είναι εκτός συναγωνισμού ... LOL !!!
O μισογυνισμός στην Ορθόδοξη Εκκλησία
Σε σχέση με το μισογυνισμό του Αριστοτέλη: αντικατοπτρίζει, νομίζω, το γενικότερο πλαίσιο της εποχής. Η γυναίκα ελάχιστη ανάμειξη είχε στις νοητικές, φιλοσοφικές, κοινωνικές κλπ. διεργασίες της εποχής. Ο Αριστοτέλης -αν και πρωτοπόρος σε άλλα θέματα- δεν μπόρεσε να ξεφύγει.
Σε σχέση με την πειραματική επαλήθευση του αριθμού των δοντιών των γυναικών: Είναι πολύ πιθανόν να παντρεύτηκε δις με γυναίκες που δεν είχαν βγάλει φρονιμήτες! lol!!!
Post a Comment